పంచమ ప్రకరణము : షడ్విధసమాధులు
॥షడ్విధసమాధులు॥
4494
సారవేదాంత వి-చారంబు చేసి
ధీరసమాధి సా-ధించు టె ట్లనినఁ
4495
బరువడి బాహ్య ప్ర-పంచ దృశ్యముల
నరసి మిథ్య లటంచు -నన్నిటియందు
4496
నున్నసద్రూపంబు -నూహింపుచున్నఁ
బన్నుగా సవికల్ప -బాహ్యదృశ్యాను
4497
విద్ధసమాధి యి-వ్విధ మగున్, జ్ఞాన
పద్ధతి మఱువక -ప్రణవంబు వలనఁ
4498
గలుగు శబ్దం బనే-కప్రకారములఁ
బలుక నవెల్ల శ-బ్దబ్రహ్మ మనుచుఁ
4499
దెలిసి, యా తెలిసిన -తెలివి నే ననుచుఁ
దలఁపుచునుండు చం-దంబు నూహింప
4500
జనహిత! సవికల్ప -శబ్దానువిద్ధ
మనెడు బాహ్యసమాధి -యగు నవ్విధంబు,
4501
శాంతమై, స్వచ్ఛమై, -చలనంబు లేని
యంతరంగసమాధి -యను న దెట్లనినఁ
4502
దెలిపెద హృదయమం-దేమానసమును
నిలిపి, లోలోఁ జూడ -నెఱసి కామాది
4503
వృత్తులనేకముల్ -విరివిగాఁ బొడము,
చిత్తంబు వాని నీ-క్షింపుచు నుండు,
4504
ననఘమై చిత్త కా-మాది దృశ్యముల
కునుప్రకాశము నిచ్చు -గూఢచైతన్య
4505
కళయన్నిటినిఁ దాను -గనుఁగొనుచుండుఁ;
గళవళ మొంద క-క్కడ నిదానించి
4506
యమలమై తగు ప్రత్య-గాత్మ నే ననుచు
నమర భావింపుచు-న్నట్టి చందంబు
4507
వినులోని దృశ్యాను -విద్ధసమాధి
యనిచెప్పుఁదగుచుండు, -నదియునుంగాక
4508
యరయ నిస్సంగంబు, -నద్వయం, బజము
పరమాత్మ యని సదా -బహువిధ శ్రుతులు
4509
పలికెడి శబ్దార్థ -పటిమ నేమఱక
తలఁపుచున్నట్టి శ-బ్దజ్ఞానమందుఁ
4510
గలసి మనంబు మ-గ్నంబైనరీతి
వెలయు లో శబ్దాను -విద్ధ సమాధి
4511
యగుదృశ్యశబ్దంబు -లందు లక్ష్యంబు
తగులక, తనుఁ దానె -దలఁపుచు నుండి,
4512
యదియును మఱచి బ్ర-హ్మైక్య సంధాన
మొదవఁగా, నందు మ-నోన్మని నొంది,
*టీక:- మనోన్మని- మనస్సు పరబ్రహ్మ భావనలో నిలచి ఉండటం.
4513
యిదియది యనుట లే-కేకమై నిలిచి,
కదల కున్నది నిర్వి-కల్పసమాధి
4514
యగు; మఱి జన్మ క-ర్మాదులు లేక
మిగులుచు వ్యాపక-మేస్వరూపముగ
4515
గలుగ, నానందమే -ఘనశరీరముగఁ
గలుగగా మహదాది -ఘనతత్త్వములకు
4516
నాధారభూతమై -యవ్యయంబైన
బోధస్వరూప సం-పూర్ణచిద్రసము
4517
లోలీనమగుచు బా-లుని మాడ్కి, జడుని
పోలిక, బలువేల్పు -పూనిన వాని
4518
కరణి సంకల్ప వి-కల్పవృత్తులను
మఱచుచు దేహాభి-మానంబు లేక
4519
యపుడనుభూతిర-సావేశ మెసఁగ,
విపులంబుగా బుద్ధి -విశ్రాంతి నొంద,
4520
మురువొప్పఁగాఁ దుది -మొదలు దోఁచకయె
నెఱసి యంతట నిండి -నిదురించువాని
4521
పగిది నున్నది యసం -ప్రజ్ఞాత మనఁగఁ
దగిన సమాధియై -తనియుచు నుండు;
*టీక:- అసంప్రజ్ఞాతము- నిర్వికల్పసమాధి.
4522
శ్రీరామ! నీకు నేఁ -జెప్పినరీతి
నాఱుసమాధు లి-ట్లభ్యసింపుచును
4523
ననఘులై వర్తింతు -రార్యు లటన్న
మునిని వీక్షించి రా-ముఁడు పల్కె మరలఁ
4524
“బొలుపొందఁగా సప్త -భూమిక లేడు
గలవని మును చెప్పఁ-గావింటి, నిపుడు
4525
పొసఁగ సవిస్తరం బుగ మీరు మరల
విసువక తెల్పుఁడా -విధము” లటంచు
4526
నడుగ, వసిష్ఠుండు- నారాముఁజూచి
యడరిన కరుణ ని-ట్లని చెప్పుఁదొడఁగె