వాల్మీకి తెలుగు రామాయణం

పంచమ ప్రకరణము : భృంగి ఉపాఖ్యానము

• Print
• Email
• Share on FaceBook
• Share on Twitter

॥భృంగి ఉపాఖ్యానము॥

4308
విను! భృంగి యొకనాఁడు -విశ్వేశుఁజేరి
 ఘనభక్తితో మ్రొక్కి -కరములు మోడ్చి

4309
“యోనాగభూషణ! -యోధర్మనిపుణ!
 యేనిశ్చయముఁబట్టి -యీజగజ్జీర్ణ

4310
గేహమందుండి యీ -క్లేశ సంసార
 మోహబ్ది నెటు దాఁటి -ముక్తిఁ బొందుదును?

4311
ఆవిధ మెఱిగింపుఁ” -డనిన, సత్కృపను
 పావకాక్షుఁడు నవ్వి -పల్కె ని ట్లనుచు

4312
“ననఘ! భృంగీశ! మ-హాగోప్య మొకటి
 వినిపింతు, నది నీవు -వేర్వేఱ వినుము!

4313
తలఁప జన్మము మృతి, -ధర్మ మధర్మ
 ములు లేవు, సుఖదుఖ-ములు లేవు తనకు

4314
నని ధృఢంబుగ నెంచి -నటువంటి పురుషుఁ
 డనఘాత్ముఁ డగుచు మ-హాత్యాగి యగును;

4315
సంతోషమున సర్వ -సమబుద్ధితోడ
 శాంతుఁడై క్రోధ వా-సన నంట కెపుడు

4316
తగు కోర్కెలను వీడి -తనకుఁ బ్రాప్తంబు
 లగు పదార్థంబుల -ననుభవింపుచును

4317
విమలాంతరంగుఁడై -విహరింపుచున్న
 నమరఁగా నతఁడె మ-హాభోక్త యగును;

4318
పొలుచు ధర్మాధర్మ -ముల, సుఖదుఃఖ
 ముల, రాగదోష, దు-ర్మోహ లోభముల

4319
ఫల, ఫలాభావముల్ -భావించి మదినిఁ
 దలఁప, కంతటఁ బర -తత్త్వమే చూచు;

4320
నతఁడు మహాకర్త -యగు, దృశ్యకరణ
 వితతిఁ దొరంగిన -విమలవర్తనుఁడు

4321
నగును ఘహాభోక్త” -యని శంకరుండు
 తగ నుపదేశింప -ధన్యుఁడై భృంగి

4322
యారీతిగాఁ ద్యాగి-యై, కర్త, భోక్త
 యైరాజయోగ సౌ-ఖ్యము నొందుచుండె.

4323
నీవు నవ్విధమున -నిపుణుండ వగుచు
 భావించి యానంద -పదమెదఁ బొందు;

4324
మలరి యంతర్ముఖుం-డైబాహ్యమందు
 వలనుగాఁ దాఁ జేయ-వలయు కార్యములఁ

4325
జేయుచు నుండియుఁ -జిత్సౌఖ్యపదవి
 నేయెడలను వీడ -కెనసి వర్తించు

4326
నతఁడు శాంతుఁడు నిర-హంకారుఁ డగుచు
 హితమొప్పఁ దన్నుఁదా -నెఱిఁగి మోదించు

4327
అనఘాత్మ! విను మాయ-హంకార భావ
 మున నాత్మ తత్త్వ మి-మ్ముగఁ బొందరాదు.

4328
గురుఁడు చెప్పినమీఁద -గుఱుతుగా నాత్మ
 నెఱిఁగి యహంకృతి -నెడఁబాయవచ్చు”

4329
ననిన రాఘవుఁ డిట్టు-లనె “నో మహాత్మ!
 తనర నహంతాభి -ధానచిత్తంబు

4330
గతమైన యప్పుడ-క్కడ సత్త్వగుణము
 హిత మొప్ప నొక్కటె -యేరీతి నిలుచు?

4331
నానతిం” డనిన రా -మావనీంద్రునకు
 మౌని యిట్లనియె – “నోమనువంశతిలక!

4332
విలసిత ప్రజ్ఞతో -వినుము చెప్పెదను,
 కలుషం బణఁగ నహం-కార మయంబు

4333
గానుండు చిత్తంబు -గతమైన వెనుక
 నూనికామాదులం -దుదయింప కణఁగి

4334
పోవు, సత్త్వగుణంబు పొసఁగ శేషించి
 యావిమలాత్మయం -దంటి విదేహ

4335
ముక్తిపర్యంత మి-మ్ముగ నుండు, విషయ
 రక్తిలోఁ జొరదు; వా-రక రక్తి మరలఁ

4336
బొరిఁగాలవశమునఁ -బుట్టినఁగాని
 సరసిజంబును ముంపఁ -జాలని జలము

4337
కరణి నయ్యాత్మ న-క్కడ ముంపలేక
 వెఱచి తొలంగు. నా -విమలవర్తనుని

4338
వాసనాగ్రంథులు -వాఁడి నశించు,
 భాసురశాంతి సం-పద చాల మించుఁ,

4339
గోపమా నాఁట సం-కుచితమై పోవు,
 దీపించు సుజ్ఞాన దృష్టి యంతటను;

4340
పొలుపొంద నిటు సుల-భోపాయమైన
 యలఘు సన్ముక్తి ప్ర-యత్నంబు సేయఁ

4341
జాలక సంసార -జలధిలో మునిఁగి
 యాలస్యమున మూర్ఖుఁ- డగువాని తనువుఁ

4342
గాలిచి చెప్పినఁ -గలుగునే జ్ఞాన?
 మేలవానిఁ దలంప -నినకులోత్తంస? “

4343
యనిముని భృంగీశ్వ -రాఖ్యాన మెల్ల
 మనుజేంద్రునకుఁ -జెప్పి మఱియు నిట్లనియె